LaserDisc. Θυμάστε το "ψηφιακό βινύλιο"?

Πολλοί από εμάς σίγουρα έχουν στο μυαλό τους ότι τα οικιακά format εικόνας είναι το VHS (αγαπημένη βιντεοκασέτα!), το DVD και τα τελευταία χρόνια το Blu-ray. Πόσοι όμως θυμούνται ότι ουσιαστικά την εποχή ανάμεσα στο VHS και το DVD υπήρχε το Laserdisc;

Το Laserdisc ήταν το πρώτο format με οπτικοακουστικό περιεχόμενο αποθηκευμένο σε οπτικό δίσκο. Η τεχνολογία αυτή λανσαρίστηκε εμπορικά το 1978 (πριν την εμφάνιση του CD το 1982!) και πέρασε από διάφορα στάδια και ονομασίες (DiscoVision, LaserVision). Επρόκειτο για μία τεχνολογία άκρως πρωτοποριακή για την εποχή αφού προσέφερε ποιότητα εικόνας και ήχου ανώτερη από αυτή του VHS. Η διάδοση του στη Βόρεια Αμερική δεν ήταν πολύ μεγάλη λόγω της υψηλής τιμής των οπτικών δίσκων αλλά και των συσκευών αναπαραγωγής. Σε αντίθεση η βιντεοκασέτα είχε χαμηλό κόστος απόκτησης.

Η διάδοση του format στην Ιαπωνία όμως ήταν μία άλλη ιστορία. Οι τιμές των δίσκων κρατήθηκαν σε χαμηλές τιμές με αποτέλεσμα ο κόσμος να αγκαλιάσει το καινούργιο αυτό μέσο της εποχής (μέχρι το 1999 το 10% των νοικοκυριών στην Ιαπωνία είχε  Laserdisc Player) βοηθώντας έτσι στην ανάπτυξη του και την παραγωγή συσκευών αναπαραγωγής. Συνολικά 16,8 εκατομμύρια Laserdisc players πουλήθηκαν παγκόσμια, από τα οποία 9,5 εκατομμύρια είναι της εταιρίας Pioneer.

Οι αρχικές ταινίες που είχαν βγει σε Laserdisc διακρίνονταν από αναλογική εικόνα και ήχο, το 1985 όμως η εταιρία Pioneer κατάφερε και ενσωμάτωσε ψηφιακό ήχο στους οπτικούς δίσκους laser. Το επόμενο βήμα ήταν η ενσωμάτωση surround ήχου (Dolby Digital, DTS) στα έργα για την απόλυτη οικιακή κινηματογραφική εμπειρία.

Οι ταινίες που πωλούνταν σε Laserdisc αποτελούσαν κάτι τελείως διαφορετικό για τα δεδομένα της εποχής. Ο ενδιαφερόμενος μπορούσε να νοικιάσει ένα έργο από το video club σε Laserdisc ή να το αγοράσει. Οι διάφορες κινηματογραφικές εταιρίες αντιλαμβανόμενες την τάση των ανθρώπων να δημιουργούν συλλογές από τα αγαπημένα τους έργα ξεκίνησαν να βγάζουν τις πρώτες special edition ταινιών προς πώληση. Για πρώτη φορά κυκλοφορούσε στο εμπόριο ένα έργο με bonus υλικό όπως τα γυρίσματα της ταινίας, το σενάριο, storyboards, συνεντεύξεις με τους συντελεστές και άλλα πολλά. Οι λάτρεις του κινηματογράφου αλλά και του Home Cinema άρχισαν να δημιουργούν συλλογές που ανάλογες τους σε ποιότητα εικόνας και ήχου (αλλά και πρόσθετου υλικού) δεν υπήρχε περίπτωση να φτιάξουν με την βιντεοκασέτα.

Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω το Laserdisc αποτελούσε ένα format γι’ αυτούς που είχαν οικονομική άνεση ή ήταν συλλέκτες. Πράγματι αν κάτσουμε να αναλογιστούμε ότι η αγορά ενός έργου ξεκινούσε πάνω από τις 10.000 δραχμές και μπορεί να έφτανε σε αστρονομικά ποσά όπως 100.000 δραχμές για μερικές πολύ συλλεκτικές εκδόσεις καταλαβαίνουμε ότι δεν υπήρχε το πολυπληθές κοινό για να στηρίξει την τεχνολογία αυτή. Στην Ελλάδα δυστυχώς το Laserdisc δεν προχώρησε σχεδόν καθόλου. Ήταν ελάχιστοί οι Έλληνες που επένδυσαν σε players και έργα. Πολλές από τις τότε εγκαταστάσεις Home Cinema Ελλήνων οπαδών του format μπορούσαμε να δούμε μέσα από τις σελίδες του περιοδικού HiTECH.

Η πρώτη μου επαφή (οπτική και μόνο!) με το Laserdisc είχε έρθει μέσα από τις σελίδες της ετήσιας έκδοσης του HiTECH Market του 1996. Έβλεπα τα συστήματα που είχαν παρουσιαστεί κατά καιρούς στις σελίδες τους περιοδικού και  οι περισσότεροι είχαν Laserdisc player και συλλογή ταινιών. Είχα εντυπωσιαστεί τόσο από την εμφάνιση των δίσκων και των κουτιών τους που έβαλα σκοπό μου να φτιάξω σιγά σιγά τη δική μου συλλογή και να αγοράσω ένα καλό player. Τελικά εν έτη 2012 κατάφερα να ολοκληρώσω τον κύκλο του Laserdisc και μπορώ να πω ότι η αίσθηση του να κρατάς έναν τέτοιο δίσκο στα χέρια σου συγκρίνεται μόνο με το βινύλιο. Τα κουτιά των special editions είναι μια ξεχωριστή εμπειρία, είναι τόσο καλοφτιαγμένα και ογκώδη που χαίρεσαι να τα ανοίγεις και να τα κοιτάζεις. Πάω στοίχημα ότι σε μελλοντικά format δεν πρόκειται να υπάρξει ποτέ η πολυτέλεια και η λεπτομέρεια που χαρακτηρίζει τις συσκευασίες των Laserdisc.

Όσον αφορά την ποιότητα εικόνας αυτή είναι χαμηλότερου επιπέδου από ένα DVD αλλά υψηλότερου από μίας βιντεοκασέτας. Η αλήθεια είναι ότι τα Laserdisc παίζανε καταπληκτικά σε CRT τηλεοράσεις (προβολικές) και όχι τόσο σε LCD ή Plasma. Στις σύγχρονες τηλεοράσεις η εικόνα δεν είναι τόσο ομαλή, το μαύρο χρώμα δεν είναι τόσο βαθύ και παρατηρούνται μερικά τεχνουργήματα. Σε CRT τηλεόραση όμως ακόμα και αν είναι 50’ ιντσών όλα δείχνουν πολύ καλύτερα.

Σήμερα αν κάποιος θέλει να αποκτήσει ένα Laserdisc player καθώς και έργα, μπορεί να ψάξει και να βρει μεταχειρισμένα μόνο στο ebay. Οι τιμές ποικίλουν, μπορούν όμως να βρεθούν και πραγματικές ευκαιρίες. Το μόνο πρόβλημα είναι η μεταφορά τους από μια άλλη χώρα στην Ελλάδα, καθώς αποτελούν αντικείμενα ιδιαίτερα βαριά και ευαίσθητα στη μεταφορά.

Το παραπάνω κείμενο έγραψε ο καλός μου φίλος Αλέξανδρος Περσίδης ο οποίος μετά από πολύ ψάξιμο και τύχη κατάφερε τελικά να αποκτήσει τη δική του συσκευή LaserDisc. Ομολογώ πως δεν γνώριζα καν την τεχνολογία αυτών των μεγάλων οπτικών δίσκων που μοιάζουν με βινύλια και περιμένω με αγωνία να ζήσω την εμπειρία LaserDisc η οποία απ' τι φαίνεται είναι για λίγους και ρομαντικούς της 7ης τέχνης.